آنالیز روغن و ذرات فرسایشی: قسمت اول

آنالیز روغن یکی از تکنیکهای اصلی مراقبت وضعیت ماشین آلات به شمار می رود. در این تکنیک، مقداری از روغن روانکاری تجهیز به عنوان نمونه گرفته شده و پس از ذخيره در ظرفهای ویژه ای، به آزمایشگاه ارسال می شود.  سپس با انجام یک سری تستهای از پیش تعیین شده، از وضعیت روانکار و نیز وضعیت ماشین، اطلاعات مفیدی به دست می آید.

کنترل آلودگی روغن، پایش وضعیت کیفی روغن و ارزیابی ذرات فرسایشی و کنترل وضعیت داخل ماشین بدینوسیله، از اهداف اجرای CM روغن به شمار می روند.

کاربردهای آنالیز روغن و ذرات فرسایشی در برنامه پایش وضعیت (CM):

 چهار کاربرد اصلی آنالیز روغن در حیطه پایش وضعیت عبارتند از:

 الف - پایش وضعیت کیفی (خواص فيزيکی و شیمیایی) روغن.

 ب - پايش و کنترل میزان آلودگی روغن.

ج - پایش و آنالیز ذرات فرسایشی موجود در روغن.

 د - پایش و آنالیز گازهای موجود در روغن ترانسهای قدرت (گازکروماتوگرافی)

دسته بندی تستهای روغن :

تستهایی که بر روی نمونه روغن قابل انجام هستند بسیار متنوع است. می توان این تستها را به شرح ذیل در پنج گروه کلی دسته بندی کرد:

1- آنالیز ذرات فرسایشی

2- آنالیز عنصری یا اسپکتروسکوپی (Elemental Analysis)

3- خواص فیزیکی و شیمیایی روغن

4- آنالیز گازهای موجود در روغن (گازکروماتوگرافی)

5- تعیین میزان آلودگی روغن

نکاتی درباره آنالیز ذرات فرسایشی :

این تکنیک یکی از مهم ترین تکنیکها برای تشخیص فرسایش غیرعادی در ماشین آلات و تحلیل نوع آن و شناسایی قطعه تحت سایش می باشد.

با تعریف شاخصهای کلی نظیر PQ، IS و . . . و مقایسه مقادیر آنها در یک بازه زمانی، ابزار مناسبی برای پیش بینی خرابی های درون ماشین در دست خواهیم داشت.

فروگرافی تحلیلی نيز یکی از روشهای مهم این تکنیک است که اجرای آن نیاز به داشتن اطلاعات وسیعی درباره علم ترایبولوژی و انواع مکانیزم سایش درون ماشین آلات دارد.

همچنین به کمک اسپکتروسکوپی، کلیه عناصر موجود در روغن و از جمله عناصر فرسایشی، شناسایی شده و با توجه به جنس قطعات ماشین و عناصر موجود در روغن، می توان قطعه تحت سایش را تشخیص داد.

اسپکتروسکوپی (آنالیز عنصری) چیست؟

اسپکتروسکوپی یا آنالیز عنصری تستی است که به روشهای مختلف و به کمک دستگاه های پیشرفته صورت گرفته و از طریق آن، کلیه عناصر موجود در روغن شناسایی شده و مقدار آنها بر حسب ppm به دست می آید.

 سه گروه از عناصر مختلف که بدین طریق شناسایی می شوند عبارتند از:

• ذرات فرسایشی (Fe, Al, Cd, Cr, Cu, Ni,. . . )
• مواد افزودنی یا ادیتیوها (Ba, Ca, Mg, P, Zn, . . .)
• آلودگی های موجود در روغن (Si, Pb, K, . . .)

    تهیه کننده: مصطفی طبسی

  کارشناس ارشد مدیریت دارایی های فیزیکی